Quảng Nam nổi tiếng với bộ môn nghệ thuật truyền thống như: Bài chòi, tuồng, dân ca, hò, vè… Ngày nay những nghệ nhân đang cố gắng bảo tồn, gìn giữ, phát triển những nét đẹp nghệ thuật ấy bằng nhiều phương pháp khác nhau. Trong đó ươm mầm thế hệ mai sau là phương pháp đang được đẩy mạnh.
Mục lục
Những lớp học bài chòi, dân ca miễn phí
Ngày 7/12/2020 bộ môn nghệ thuật Bài chòi được UNESCO ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Đây chính là niềm tự hào của Bài chòi nói riêng cũng như nghệ thuật truyền thống nói chung. Cách đây hơn 10 năm, các lớp bài chòi miễn phí được mở tại một góc nhỏ ở gần Chùa Cầu. Tại đây các em thiếu nhi ở Hội An được các nghệ nhân miệt mài truyền dạy.
Kỷ niệm những buổi học đầu tiên
Thuở đầu lớp học chỉ có vài ba em thiếu nhi thích hát bài chòi ,dân ca. Đa phần cũng là con, cháu của những anh chị trong nghề. Người dạy cũng là các nghệ nhân thường biểu diễn bài chòi, dân ca trong các đêm phố cổ của Hội An như chị Ngọc Huệ, Thu Hương, nghệ nhân Lương Đáng, anh Văn Quý…
Nhiều bạn trẻ ban đầu được sống trong môi trường có người nhà yêu thích, hay hát bài chòi. Nên đã đến lớp cũng chỉ vì tò mò. Các em muốn biết vì sao ông bà, cha mẹ mình lại mê dân ca, bài chòi như vậy. Đến lớp rồi, được nghe các cô chú hát, được truyền dạy những câu hò, điệu hô bài chòi… đơn giản. Lâu dần mê say, yêu thích và trở thành những nghệ sĩ nhí. Nhiều em cùng biểu diễn với các cô, chú trong những đêm phố cổ.
Có bạn, như Vĩnh Phúc – con của diễn viên Dương Quý… đến lớp học này từ khi mới hơn 3 tuổi. Đến giờ, Phúc đã học được hàng chục điệu bài chòi, hò Quảng, hò khoan,… Những bài tập được các thầy cô chọn hướng dẫn cho các em bên cạnh những bài truyền thống, cơ bản. Kết hợp các bài lời mới, phù hợp với đời sống hiện đại để các em dễ cảm nhận, tiếp thu, không nhàm chán.
Sự tâm huyết của các nghệ nhân
Những lớp học ươm mầm nghệ thuật dân gian ở Hội An cứ âm thầm nhen nhóm. Một đội ngũ trẻ kế cận, phát huy các bộ môn nghệ thuật truyền thống ở Hội An. Những nghệ nhân như chị Ngọc Huệ, Thu Hương,… ngoài giờ đi biểu diễn vẫn nhiệt tình tham gia lớp dạy miễn phí này. Khi được hỏi động lực gì để mọi người có thể duy trì lớp học hàng đêm hơn 10 năm như thế. Các nghệ sĩ đều đồng lòng với một mục đích. Ấy là vun đắp, khơi gợi tình yêu, sự hứng thú với làn điệu dân ca truyền thống cho thế hệ trẻ ở Hội An.
“Bài chòi, dân ca đã trở thành sản phẩm nghệ thuật đặc trưng trong chương trình đêm phố cổ. Là thương hiệu du lịch của Hội An. Giữ lửa, bảo tồn và phát huy nghệ thuật ấy cho lớp trẻ cũng là tình yêu nghề. Là sự gắn bó với nghệ thuật dân gian truyền thống.” Chị Thu Hương, một trong những nghệ sĩ hát dân ca, bài chòi của Trung tâm tâm sự.
Nhiều bạn nhỏ ở các lớp học này đã tham gia và mang được nhiều giải thưởng trong các cuộc thi dân ca, bài chòi do thành phố, tỉnh tổ chức cho học sinh như Vĩnh Phúc, Ngọc Trinh, Kiều Oanh,…
“Giữ lửa” dài hơi
Những lớp dạy ấy là những hành động cụ thể để bắt đầu nhen nhóm, thắp lên ngọn lửa yêu các bộ môn nghệ thuật truyền thống cho thế hệ trẻ Hội An. Nhưng để giữ ngọn lửa ấy lâu dài, lan tỏa và khơi gợi trong cộng đồng là một câu chuyện dài hơi. Cần sự chung tay, hỗ trợ của nhiều cấp, ngành, chính quyền cùng với các nghệ nhân, nghệ sĩ.
Sự chung tay các cấp, các ngành
Để tiếp lửa đam mê cho các em, bên cạnh việc hỗ trợ và cùng các nghệ sĩ, nghệ nhân mở các lớp dạy nghệ thuật miễn phí như trên, nhiều năm qua. Trung tâm còn tổ chức nhiều hoạt động, sân chơi lành mạnh như thi hát dân ca, bài chòi giữa các trường. Gần đây, có thêm lớp học miễn phí hợp xướng. Đồng thời, liên kết với các trường, tìm kiếm, phát hiện những em học sinh có năng khiếu âm nhạc. Những em yêu thích nghệ thuật truyền thống, tham gia lớp học dân ca, hợp xướng.
Những lớp học cơ bản này cũng là nơi để tìm kiếm, phát hiện và vun đắp những tài năng. Là nơi bồi dưỡng thêm cho những em có năng khiếu, đam mê. Để đào tạo đội ngũ hát dân ca, bài chòi, tuồng của Hội An sau này một cách hiệu quả, bền vững.
Đưa dân ca – bài chòi vào trường học
Đặc biệt chú trọng đào tạo lực lượng hát dân ca-bài chòi. Từ sau năm 2000,Trung tâm nhận ra lực lượng ở cơ sở dễ tập hợp và có độ tuổi phù hợp nhất chính là hệ thống trường THCS.
Từ năm 2004 đến nay, Trung tâm đã phối hợp với ngành Giáo dục. Mục đích là đưa dân ca – bài chòi vào dạy ở trường học. Mỗi năm học sẽ tổ chức dạy hát dân ca cho 2 trường THCS vào thứ Hai hàng tuần.
Từ năm 2011 đến nay, tiếp tục mở lớp học hằng đêm tại hoạt động “Phố đêm”. Với sự tham gia của trường Nguyễn Duy Hiệu và trường Kim Đồng. Mỗi đêm, có 20-30 em học sinh của 1-2 lớp đến học học hát. Mỗi em sẽ tham gia lớp học 1 đêm/tuần.
Đến nay, 2 hoạt động trên đã có hơn 1.000 lượt học sinh được học hát. Nhiều em trở thành các hạt nhân hát bài chòi ở cơ sở, trường học. Nhiều em đã tham gia và đạt giải cao tại các hội thi hô-hát bài chòi. Có bạn nay đã trở thành diễn viên hô hát dân ca – bài chòi chuyên nghiệp như Thu Ly, Thu Sang…
Nguồn: baovanhoa.vn
