Khi nhắc đến văn hóa truyền thống của dân tộc Ba Na, chúng ta sẽ nghĩ ngay đến các loại nhạc cụ dân tộc, các bài sử thi hùng tráng. Theo dòng phát triển xã hội hiện nay, những nghệ nhân thành thạo nhạc cụ dân tộc cũng ít dần đi. Tại Kon Tum có một nghệ nhân được ví như “ bảo tàng sống” về văn hóa truyền thống đồng bào Ba Na. Ông ấy là nghệ nhân ưu tú A Biu. Không chỉ giỏi sử dụng các nhạc cụ dân tộc, chỉnh chiêng. A Biu còn thuộc rất nhiều bài sử thi, truyện cổ dân gian Ba Na.
Mục lục
Tình yêu của nghệ nhân A Biu
Sinh sống tại làng Plei Klếch, xã Ngọc Bay, thành phố Kon Tum, tỉnh Kon Tum. Người dân ở đây không ai là không biết đến ông. Khi nhắc đến ông, ai cũng nói ông là người đa tài. Không chỉ thành thạo nhạc cụ dân tộc, ông còn hát rất hay và chơi được nhiều loại nhạc cụ hiện đại như guitar…
Với A Biu tình yêu dành cho văn hóa truyền thống dân tộc mình là vô bờ bến. Không chỉ là một nghệ nhân tài ba, ông còn lan tỏa tình yêu văn hóa truyền thống đến với mọi người. Nghệ nhân đã xây dựng mô hình du lịch cộng đồng. Giúp du khách trong và ngoài nước có cơ hội trải nghiệm văn hóa Ba Na.
Bộ chiêng quý Klang Brong được treo trang trọng giữa nhà
Đến với mô hình trải nghiệm văn hóa Ba Na của gia đình nghệ nhân ưu tú A Biu. Nhiều du khách tỏ ra bất ngờ với những nhạc cụ dân tộc của người Ba Na. Đó là những bộ chiêng quý vang lên âm thanh mời gọi. Đó là những chiếc đàn T’rưng với âm thanh réo rắt hay tiếng đàn Tinh Ninh ngọt ngào.
Từ trong nhà ra đến vườn, mỗi góc đều được nghệ nhân A Biu bố trí những loại nhạc cụ, đồ dùng sinh hoạt truyền thống của người Ba Na.
Ở gian giữa của ngôi nhà là nơi tập trung của các loại ghè, ché đựng rượu có tuổi đời lên đến trăm năm và một vài loại dụng cụ lao động. Ngoài sân là mô hình nhà Rông, cây nêu, thuyền độc mộc, cối giã gạo… Tất cả như thôi thúc đôi chân du khách bước đi thật nhiều để tìm hiểu. Du khách được ngắm nhìn và biết nhiều hơn về người Ba Na, văn hóa Ba Na.
Nghệ nhân A Biu với niềm vui làm du dịch
A Biu chỉ có một mảnh vườn nhỏ, 1 căn nhà xinh xắn. Nhưng được trang trí với những cây, hoa, đồ dùng cũ kĩ mang dậm dấu ấn truyền thống của người Ba Na. Đã mang đến cho du khách những trải nghiệm đáng nhớ.
Với nghệ nhân ưu tú A Biu, làm du lịch còn là niềm vui, niềm hạnh phúc, đam mê. “Hạnh phúc của chú là khi mọi người, đặc biệt là lớp trẻ đánh được cồng, chiêng. Mình có tuổi rồi, cũng chẳng có cơ hội được đi du lịch đây đó. Nên giờ có khuôn viên này rồi, ví dụ có vui buồn gì thì mình cứ đi lòng vòng. Ở đây có rừng, có thác, có suối, có người qua lại, vui lắm. Mình làm cái này, anh em bạn bè ai cũng đều ủng hộ hết”.
Nghệ nhân ưu tú A Biu – mãi mãi một niềm đam mê
Niềm đam mê của nghệ nhân A Biu không chỉ mang lại hạnh phúc cho chính ông mà còn lan tỏa đến những người xung quanh. Những buổi xế chiều rảnh rỗi, con cháu tập trung đông đủ, nghệ nhân A Biu lại tập cho các con, các cháu đánh cồng chiêng, múa xoang. Khi đã thành thạo thì cha con, ông cháu lại cùng nhau hòa tấu.
Nếu hình ảnh Nghệ nhân ưu tú A Biu bên dàn cồng chiêng là một con người đầy năng lượng, nhiệt huyết thì các loại nhạc cụ hiện đại cũng không thể làm khó ông. Hình ảnh ông bên cây đàn ghi ta vừa đàn vừa hát mang lại cho mọi người cảm giác như được nghe một chàng lãng tử kể về những câu chuyện từ núi rừng đại ngàn cho đến tình yêu đôi lứa đẹp đẽ.
Nghệ nhân ưu tú A Biu chơi đàn ghi ta
Bằng tình yêu đặc biệt với văn hóa truyền thống dân tộc Ba Na cùng mong muốn cháy bỏng bảo tồn, phát huy văn hóa dân tộc mình ngay trong cuộc sống đời thường. Ông luôn cố gắng mang văn hóa Ba Na đến gần hơn với con cháu trong nhà, đồng bào trong buôn làng và cả du khách phương xa.
Và sẽ không quá khi ví ông như một “bảo tàng sống” về văn hóa của người Ba Na.
Nguồn: Báo văn hóa
